Home | History | Annotate | Line # | Download | only in adb
adb_kbd.c revision 1.20.2.1
      1  1.20.2.1       tls /*	$NetBSD: adb_kbd.c,v 1.20.2.1 2012/11/20 03:01:58 tls Exp $	*/
      2       1.1  macallan 
      3       1.1  macallan /*
      4       1.1  macallan  * Copyright (C) 1998	Colin Wood
      5       1.4  macallan  * Copyright (C) 2006, 2007 Michael Lorenz
      6       1.1  macallan  * All rights reserved.
      7       1.1  macallan  *
      8       1.1  macallan  * Redistribution and use in source and binary forms, with or without
      9       1.1  macallan  * modification, are permitted provided that the following conditions
     10       1.1  macallan  * are met:
     11       1.1  macallan  * 1. Redistributions of source code must retain the above copyright
     12       1.1  macallan  *    notice, this list of conditions and the following disclaimer.
     13       1.1  macallan  * 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright
     14       1.1  macallan  *    notice, this list of conditions and the following disclaimer in the
     15       1.1  macallan  *    documentation and/or other materials provided with the distribution.
     16       1.1  macallan  * 3. All advertising materials mentioning features or use of this software
     17       1.1  macallan  *    must display the following acknowledgement:
     18       1.1  macallan  *	This product includes software developed by Colin Wood.
     19       1.1  macallan  * 4. The name of the author may not be used to endorse or promote products
     20       1.1  macallan  *    derived from this software without specific prior written permission.
     21       1.1  macallan  *
     22       1.1  macallan  * THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE AUTHOR ``AS IS'' AND ANY EXPRESS OR
     23       1.1  macallan  * IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES
     24       1.1  macallan  * OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE DISCLAIMED.
     25       1.1  macallan  * IN NO EVENT SHALL THE AUTHOR BE LIABLE FOR ANY DIRECT, INDIRECT,
     26       1.1  macallan  * INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES (INCLUDING, BUT
     27       1.1  macallan  * NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS OR SERVICES; LOSS OF USE,
     28       1.1  macallan  * DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) HOWEVER CAUSED AND ON ANY
     29       1.1  macallan  * THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT LIABILITY, OR TORT
     30       1.1  macallan  * (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE
     31       1.1  macallan  * OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.
     32       1.1  macallan  */
     33       1.1  macallan 
     34       1.1  macallan #include <sys/cdefs.h>
     35  1.20.2.1       tls __KERNEL_RCSID(0, "$NetBSD: adb_kbd.c,v 1.20.2.1 2012/11/20 03:01:58 tls Exp $");
     36       1.1  macallan 
     37       1.1  macallan #include <sys/param.h>
     38       1.1  macallan #include <sys/device.h>
     39       1.1  macallan #include <sys/fcntl.h>
     40       1.1  macallan #include <sys/poll.h>
     41       1.1  macallan #include <sys/select.h>
     42       1.1  macallan #include <sys/proc.h>
     43       1.1  macallan #include <sys/systm.h>
     44       1.1  macallan #include <sys/kernel.h>
     45       1.1  macallan #include <sys/sysctl.h>
     46       1.1  macallan 
     47       1.1  macallan #include <dev/wscons/wsconsio.h>
     48       1.1  macallan #include <dev/wscons/wskbdvar.h>
     49       1.1  macallan #include <dev/wscons/wsksymdef.h>
     50       1.1  macallan #include <dev/wscons/wsksymvar.h>
     51       1.1  macallan #include <dev/wscons/wsmousevar.h>
     52       1.1  macallan 
     53       1.3  macallan #include <dev/sysmon/sysmonvar.h>
     54       1.3  macallan #include <dev/sysmon/sysmon_taskq.h>
     55       1.3  macallan 
     56       1.1  macallan #include <machine/autoconf.h>
     57       1.1  macallan #include <machine/keyboard.h>
     58       1.1  macallan #include <machine/adbsys.h>
     59       1.1  macallan 
     60       1.1  macallan #include <dev/adb/adbvar.h>
     61       1.1  macallan #include <dev/adb/adb_keymap.h>
     62       1.1  macallan 
     63       1.8  macallan #include "opt_wsdisplay_compat.h"
     64      1.19  macallan #include "opt_adbkbd.h"
     65       1.1  macallan #include "adbdebug.h"
     66      1.11  macallan #include "wsmouse.h"
     67       1.1  macallan 
     68       1.1  macallan struct adbkbd_softc {
     69      1.12      matt 	device_t sc_dev;
     70       1.1  macallan 	struct adb_device *sc_adbdev;
     71       1.1  macallan 	struct adb_bus_accessops *sc_ops;
     72      1.12      matt 	device_t sc_wskbddev;
     73      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
     74      1.12      matt 	device_t sc_wsmousedev;
     75      1.11  macallan #endif
     76       1.3  macallan 	struct sysmon_pswitch sc_sm_pbutton;
     77       1.1  macallan 	int sc_leds;
     78       1.1  macallan 	int sc_have_led_control;
     79      1.16  macallan 	int sc_power_button_delay;
     80       1.1  macallan 	int sc_msg_len;
     81       1.1  macallan 	int sc_event;
     82       1.1  macallan 	int sc_poll;
     83       1.1  macallan 	int sc_polled_chars;
     84       1.1  macallan 	int sc_trans[3];
     85       1.1  macallan 	int sc_capslock;
     86      1.10  macallan 	uint32_t sc_timestamp;
     87       1.1  macallan #ifdef WSDISPLAY_COMPAT_RAWKBD
     88       1.1  macallan 	int sc_rawkbd;
     89       1.1  macallan #endif
     90      1.18  macallan 	bool sc_emul_usb;
     91      1.18  macallan 
     92  1.20.2.1       tls 	uint32_t sc_power;
     93       1.1  macallan 	uint8_t sc_buffer[16];
     94       1.1  macallan 	uint8_t sc_pollbuf[16];
     95  1.20.2.1       tls 	uint8_t sc_us, sc_pe;
     96       1.1  macallan };
     97       1.1  macallan 
     98       1.1  macallan /*
     99       1.1  macallan  * Function declarations.
    100       1.1  macallan  */
    101      1.12      matt static int	adbkbd_match(device_t, cfdata_t, void *);
    102      1.12      matt static void	adbkbd_attach(device_t, device_t, void *);
    103       1.1  macallan 
    104       1.1  macallan static void	adbkbd_initleds(struct adbkbd_softc *);
    105       1.1  macallan static void	adbkbd_keys(struct adbkbd_softc *, uint8_t, uint8_t);
    106       1.1  macallan static inline void adbkbd_key(struct adbkbd_softc *, uint8_t);
    107       1.1  macallan static int	adbkbd_wait(struct adbkbd_softc *, int);
    108       1.1  macallan 
    109       1.1  macallan /* Driver definition. */
    110      1.12      matt CFATTACH_DECL_NEW(adbkbd, sizeof(struct adbkbd_softc),
    111       1.1  macallan     adbkbd_match, adbkbd_attach, NULL, NULL);
    112       1.1  macallan 
    113       1.8  macallan extern struct cfdriver adbkbd_cd;
    114       1.1  macallan 
    115       1.1  macallan static int adbkbd_enable(void *, int);
    116       1.5  christos static int adbkbd_ioctl(void *, u_long, void *, int, struct lwp *);
    117       1.1  macallan static void adbkbd_set_leds(void *, int);
    118       1.1  macallan static void adbkbd_handler(void *, int, uint8_t *);
    119       1.9  macallan static void adbkbd_powerbutton(void *);
    120       1.1  macallan 
    121       1.1  macallan struct wskbd_accessops adbkbd_accessops = {
    122       1.1  macallan 	adbkbd_enable,
    123       1.1  macallan 	adbkbd_set_leds,
    124       1.1  macallan 	adbkbd_ioctl,
    125       1.1  macallan };
    126       1.1  macallan 
    127       1.1  macallan static void adbkbd_cngetc(void *, u_int *, int *);
    128       1.1  macallan static void adbkbd_cnpollc(void *, int);
    129       1.1  macallan 
    130       1.1  macallan struct wskbd_consops adbkbd_consops = {
    131       1.1  macallan 	adbkbd_cngetc,
    132       1.1  macallan 	adbkbd_cnpollc,
    133       1.1  macallan };
    134       1.1  macallan 
    135       1.1  macallan struct wskbd_mapdata adbkbd_keymapdata = {
    136       1.1  macallan 	akbd_keydesctab,
    137       1.1  macallan #ifdef AKBD_LAYOUT
    138       1.1  macallan 	AKBD_LAYOUT,
    139       1.1  macallan #else
    140       1.1  macallan 	KB_US,
    141       1.1  macallan #endif
    142       1.1  macallan };
    143       1.1  macallan 
    144      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
    145       1.1  macallan static int adbkms_enable(void *);
    146       1.5  christos static int adbkms_ioctl(void *, u_long, void *, int, struct lwp *);
    147       1.1  macallan static void adbkms_disable(void *);
    148       1.1  macallan 
    149       1.1  macallan const struct wsmouse_accessops adbkms_accessops = {
    150       1.1  macallan 	adbkms_enable,
    151       1.1  macallan 	adbkms_ioctl,
    152       1.1  macallan 	adbkms_disable,
    153       1.1  macallan };
    154       1.1  macallan 
    155      1.14  macallan static int  adbkbd_sysctl_mid(SYSCTLFN_ARGS);
    156      1.14  macallan static int  adbkbd_sysctl_right(SYSCTLFN_ARGS);
    157      1.18  macallan static int  adbkbd_sysctl_usb(SYSCTLFN_ARGS);
    158       1.1  macallan 
    159      1.11  macallan #endif /* NWSMOUSE > 0 */
    160      1.11  macallan 
    161      1.20        he static void adbkbd_setup_sysctl(struct adbkbd_softc *);
    162      1.20        he 
    163       1.1  macallan #ifdef ADBKBD_DEBUG
    164       1.1  macallan #define DPRINTF printf
    165       1.1  macallan #else
    166       1.1  macallan #define DPRINTF while (0) printf
    167       1.1  macallan #endif
    168       1.1  macallan 
    169       1.1  macallan static int adbkbd_is_console = 0;
    170       1.1  macallan static int adbkbd_console_attached = 0;
    171       1.1  macallan 
    172       1.1  macallan static int
    173      1.12      matt adbkbd_match(device_t parent, cfdata_t cf, void *aux)
    174       1.1  macallan {
    175       1.1  macallan 	struct adb_attach_args *aaa = aux;
    176       1.1  macallan 
    177       1.1  macallan 	if (aaa->dev->original_addr == ADBADDR_KBD)
    178       1.1  macallan 		return 1;
    179       1.1  macallan 	else
    180       1.1  macallan 		return 0;
    181       1.1  macallan }
    182       1.1  macallan 
    183       1.1  macallan static void
    184      1.12      matt adbkbd_attach(device_t parent, device_t self, void *aux)
    185       1.1  macallan {
    186      1.12      matt 	struct adbkbd_softc *sc = device_private(self);
    187       1.1  macallan 	struct adb_attach_args *aaa = aux;
    188       1.1  macallan 	short cmd;
    189       1.1  macallan 	struct wskbddev_attach_args a;
    190      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
    191       1.1  macallan 	struct wsmousedev_attach_args am;
    192      1.11  macallan #endif
    193       1.1  macallan 
    194      1.12      matt 	sc->sc_dev = self;
    195       1.1  macallan 	sc->sc_ops = aaa->ops;
    196       1.1  macallan 	sc->sc_adbdev = aaa->dev;
    197       1.1  macallan 	sc->sc_adbdev->cookie = sc;
    198       1.1  macallan 	sc->sc_adbdev->handler = adbkbd_handler;
    199       1.1  macallan 	sc->sc_us = ADBTALK(sc->sc_adbdev->current_addr, 0);
    200       1.1  macallan 
    201       1.1  macallan 	sc->sc_leds = 0;	/* initially off */
    202       1.1  macallan 	sc->sc_have_led_control = 0;
    203      1.16  macallan 
    204      1.16  macallan 	/*
    205      1.16  macallan 	 * If this is != 0 then pushing the power button will not immadiately
    206      1.16  macallan 	 * send a shutdown event to sysmon but instead require another key
    207      1.16  macallan 	 * press within 5 seconds with a gap of at least two seconds. The
    208      1.16  macallan 	 * reason to do this is the fact that some PowerBook keyboards,
    209      1.16  macallan 	 * like the 2400, 3400 and original G3 have their power buttons
    210      1.16  macallan 	 * right next to the backspace key and it's extremely easy to hit
    211      1.16  macallan 	 * it by accident.
    212      1.16  macallan 	 * On most other keyboards the power button is sufficiently far out
    213      1.16  macallan 	 * of the way so we don't need this.
    214      1.16  macallan 	 */
    215      1.16  macallan 	sc->sc_power_button_delay = 0;
    216       1.1  macallan 	sc->sc_msg_len = 0;
    217       1.1  macallan 	sc->sc_poll = 0;
    218       1.1  macallan 	sc->sc_capslock = 0;
    219       1.1  macallan 	sc->sc_trans[1] = 103;	/* F11 */
    220       1.1  macallan 	sc->sc_trans[2] = 111;	/* F12 */
    221  1.20.2.1       tls 
    222  1.20.2.1       tls 	/*
    223  1.20.2.1       tls 	 * Most ADB keyboards send 0x7f 0x7f when the power button is pressed.
    224  1.20.2.1       tls 	 * Some older PowerBooks, like the 3400c, will send a single scancode
    225  1.20.2.1       tls 	 * 0x7e instead. Unfortunately Fn-Command on some more recent *Books
    226  1.20.2.1       tls 	 * sends the same scancode, so by default sc_power is set to a value
    227  1.20.2.1       tls 	 * that can't occur as a scancode and only set to 0x7e on hardware that
    228  1.20.2.1       tls 	 * needs it
    229  1.20.2.1       tls 	 */
    230  1.20.2.1       tls 	sc->sc_power = 0xffff;
    231      1.10  macallan 	sc->sc_timestamp = 0;
    232      1.18  macallan 	sc->sc_emul_usb = FALSE;
    233       1.1  macallan 
    234       1.7  macallan 	printf(" addr %d: ", sc->sc_adbdev->current_addr);
    235       1.1  macallan 
    236       1.1  macallan 	switch (sc->sc_adbdev->handler_id) {
    237       1.1  macallan 	case ADB_STDKBD:
    238       1.1  macallan 		printf("standard keyboard\n");
    239       1.1  macallan 		break;
    240       1.1  macallan 	case ADB_ISOKBD:
    241       1.1  macallan 		printf("standard keyboard (ISO layout)\n");
    242       1.1  macallan 		break;
    243       1.1  macallan 	case ADB_EXTKBD:
    244       1.1  macallan 		cmd = ADBTALK(sc->sc_adbdev->current_addr, 1);
    245       1.1  macallan 		sc->sc_msg_len = 0;
    246       1.1  macallan 		sc->sc_ops->send(sc->sc_ops->cookie, sc->sc_poll, cmd, 0, NULL);
    247       1.1  macallan 		adbkbd_wait(sc, 10);
    248       1.1  macallan 
    249       1.1  macallan 		/* Ignore Logitech MouseMan/Trackman pseudo keyboard */
    250       1.1  macallan 		/* XXX needs testing */
    251       1.1  macallan 		if (sc->sc_buffer[2] == 0x9a && sc->sc_buffer[3] == 0x20) {
    252       1.1  macallan 			printf("Mouseman (non-EMP) pseudo keyboard\n");
    253       1.1  macallan 			return;
    254       1.1  macallan 		} else if (sc->sc_buffer[2] == 0x9a &&
    255       1.1  macallan 		    sc->sc_buffer[3] == 0x21) {
    256       1.1  macallan 			printf("Trackman (non-EMP) pseudo keyboard\n");
    257       1.1  macallan 			return;
    258       1.1  macallan 		} else {
    259       1.1  macallan 			printf("extended keyboard\n");
    260       1.1  macallan 			adbkbd_initleds(sc);
    261       1.1  macallan 		}
    262       1.1  macallan 		break;
    263       1.1  macallan 	case ADB_EXTISOKBD:
    264       1.1  macallan 		printf("extended keyboard (ISO layout)\n");
    265       1.1  macallan 		adbkbd_initleds(sc);
    266       1.1  macallan 		break;
    267       1.1  macallan 	case ADB_KBDII:
    268       1.1  macallan 		printf("keyboard II\n");
    269       1.1  macallan 		break;
    270       1.1  macallan 	case ADB_ISOKBDII:
    271       1.1  macallan 		printf("keyboard II (ISO layout)\n");
    272       1.1  macallan 		break;
    273       1.1  macallan 	case ADB_PBKBD:
    274       1.1  macallan 		printf("PowerBook keyboard\n");
    275       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    276      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    277       1.1  macallan 		break;
    278       1.1  macallan 	case ADB_PBISOKBD:
    279       1.1  macallan 		printf("PowerBook keyboard (ISO layout)\n");
    280       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    281      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    282       1.1  macallan 		break;
    283       1.1  macallan 	case ADB_ADJKPD:
    284       1.1  macallan 		printf("adjustable keypad\n");
    285       1.1  macallan 		break;
    286       1.1  macallan 	case ADB_ADJKBD:
    287       1.1  macallan 		printf("adjustable keyboard\n");
    288       1.1  macallan 		break;
    289       1.1  macallan 	case ADB_ADJISOKBD:
    290       1.1  macallan 		printf("adjustable keyboard (ISO layout)\n");
    291       1.1  macallan 		break;
    292       1.1  macallan 	case ADB_ADJJAPKBD:
    293       1.1  macallan 		printf("adjustable keyboard (Japanese layout)\n");
    294       1.1  macallan 		break;
    295       1.1  macallan 	case ADB_PBEXTISOKBD:
    296       1.1  macallan 		printf("PowerBook extended keyboard (ISO layout)\n");
    297      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    298       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    299       1.1  macallan 		break;
    300       1.1  macallan 	case ADB_PBEXTJAPKBD:
    301       1.1  macallan 		printf("PowerBook extended keyboard (Japanese layout)\n");
    302      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    303       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    304       1.1  macallan 		break;
    305       1.1  macallan 	case ADB_JPKBDII:
    306       1.1  macallan 		printf("keyboard II (Japanese layout)\n");
    307       1.1  macallan 		break;
    308       1.1  macallan 	case ADB_PBEXTKBD:
    309       1.1  macallan 		printf("PowerBook extended keyboard\n");
    310      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    311       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    312       1.1  macallan 		break;
    313       1.1  macallan 	case ADB_DESIGNKBD:
    314       1.1  macallan 		printf("extended keyboard\n");
    315       1.1  macallan 		adbkbd_initleds(sc);
    316       1.1  macallan 		break;
    317       1.1  macallan 	case ADB_PBJPKBD:
    318       1.1  macallan 		printf("PowerBook keyboard (Japanese layout)\n");
    319      1.16  macallan 		sc->sc_power_button_delay = 1;
    320       1.6  macallan 		sc->sc_power = 0x7e;
    321       1.1  macallan 		break;
    322       1.1  macallan 	case ADB_PBG3KBD:
    323       1.1  macallan 		printf("PowerBook G3 keyboard\n");
    324       1.1  macallan 		break;
    325       1.1  macallan 	case ADB_PBG3JPKBD:
    326       1.1  macallan 		printf("PowerBook G3 keyboard (Japanese layout)\n");
    327       1.1  macallan 		break;
    328       1.1  macallan 	case ADB_IBOOKKBD:
    329       1.1  macallan 		printf("iBook keyboard\n");
    330       1.1  macallan 		break;
    331       1.1  macallan 	default:
    332       1.1  macallan 		printf("mapped device (%d)\n", sc->sc_adbdev->handler_id);
    333       1.1  macallan 		break;
    334       1.1  macallan 	}
    335       1.1  macallan 
    336       1.1  macallan 	if (adbkbd_is_console && (adbkbd_console_attached == 0)) {
    337       1.1  macallan 		wskbd_cnattach(&adbkbd_consops, sc, &adbkbd_keymapdata);
    338       1.1  macallan 		adbkbd_console_attached = 1;
    339       1.1  macallan 		a.console = 1;
    340       1.1  macallan 	} else {
    341       1.1  macallan 		a.console = 0;
    342       1.1  macallan 	}
    343       1.1  macallan 	a.keymap = &adbkbd_keymapdata;
    344       1.1  macallan 	a.accessops = &adbkbd_accessops;
    345       1.1  macallan 	a.accesscookie = sc;
    346       1.1  macallan 
    347       1.1  macallan 	sc->sc_wskbddev = config_found_ia(self, "wskbddev", &a, wskbddevprint);
    348      1.19  macallan #ifdef ADBKBD_EMUL_USB
    349      1.19  macallan 	sc->sc_emul_usb = TRUE;
    350      1.19  macallan 	wskbd_set_evtrans(sc->sc_wskbddev, adb_to_usb, 128);
    351      1.19  macallan #endif /* ADBKBD_EMUL_USB */
    352       1.1  macallan 
    353      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
    354       1.1  macallan 	/* attach the mouse device */
    355       1.1  macallan 	am.accessops = &adbkms_accessops;
    356       1.1  macallan 	am.accesscookie = sc;
    357      1.11  macallan 	sc->sc_wsmousedev = config_found_ia(self, "wsmousedev", &am,
    358      1.11  macallan 	    wsmousedevprint);
    359       1.1  macallan 
    360      1.11  macallan #endif
    361      1.18  macallan 	adbkbd_setup_sysctl(sc);
    362       1.3  macallan 
    363       1.3  macallan 	/* finally register the power button */
    364       1.3  macallan 	sysmon_task_queue_init();
    365       1.3  macallan 	memset(&sc->sc_sm_pbutton, 0, sizeof(struct sysmon_pswitch));
    366      1.12      matt 	sc->sc_sm_pbutton.smpsw_name = device_xname(sc->sc_dev);
    367       1.3  macallan 	sc->sc_sm_pbutton.smpsw_type = PSWITCH_TYPE_POWER;
    368       1.3  macallan 	if (sysmon_pswitch_register(&sc->sc_sm_pbutton) != 0)
    369      1.12      matt 		aprint_error_dev(sc->sc_dev,
    370      1.12      matt 		    "unable to register power button with sysmon\n");
    371       1.1  macallan }
    372       1.1  macallan 
    373       1.1  macallan static void
    374       1.1  macallan adbkbd_handler(void *cookie, int len, uint8_t *data)
    375       1.1  macallan {
    376       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = cookie;
    377       1.1  macallan 
    378       1.1  macallan #ifdef ADBKBD_DEBUG
    379       1.1  macallan 	int i;
    380      1.12      matt 	printf("%s: %02x - ", device_xname(sc->sc_dev), sc->sc_us);
    381       1.1  macallan 	for (i = 0; i < len; i++) {
    382       1.1  macallan 		printf(" %02x", data[i]);
    383       1.1  macallan 	}
    384       1.1  macallan 	printf("\n");
    385       1.1  macallan #endif
    386       1.1  macallan 	if (len >= 2) {
    387       1.1  macallan 		if (data[1] == sc->sc_us) {
    388       1.1  macallan 			adbkbd_keys(sc, data[2], data[3]);
    389       1.1  macallan 			return;
    390       1.1  macallan 		} else {
    391       1.1  macallan 			memcpy(sc->sc_buffer, data, len);
    392       1.1  macallan 		}
    393       1.1  macallan 		sc->sc_msg_len = len;
    394       1.1  macallan 		wakeup(&sc->sc_event);
    395       1.1  macallan 	} else {
    396       1.1  macallan 		DPRINTF("bogus message\n");
    397       1.1  macallan 	}
    398       1.1  macallan }
    399       1.1  macallan 
    400       1.1  macallan static int
    401       1.1  macallan adbkbd_wait(struct adbkbd_softc *sc, int timeout)
    402       1.1  macallan {
    403       1.1  macallan 	int cnt = 0;
    404       1.1  macallan 
    405       1.1  macallan 	if (sc->sc_poll) {
    406       1.1  macallan 		while (sc->sc_msg_len == 0) {
    407       1.1  macallan 			sc->sc_ops->poll(sc->sc_ops->cookie);
    408       1.1  macallan 		}
    409       1.1  macallan 	} else {
    410       1.1  macallan 		while ((sc->sc_msg_len == 0) && (cnt < timeout)) {
    411       1.1  macallan 			tsleep(&sc->sc_event, 0, "adbkbdio", hz);
    412       1.1  macallan 			cnt++;
    413       1.1  macallan 		}
    414       1.1  macallan 	}
    415       1.1  macallan 	return (sc->sc_msg_len > 0);
    416       1.1  macallan }
    417       1.1  macallan 
    418       1.1  macallan static void
    419       1.1  macallan adbkbd_keys(struct adbkbd_softc *sc, uint8_t k1, uint8_t k2)
    420       1.1  macallan {
    421       1.3  macallan 
    422       1.1  macallan 	/* keyboard event processing */
    423       1.3  macallan 
    424       1.1  macallan 	DPRINTF("[%02x %02x]", k1, k2);
    425       1.3  macallan 
    426       1.6  macallan 	if (((k1 == k2) && (k1 == 0x7f)) || (k1 == sc->sc_power)) {
    427      1.10  macallan 		uint32_t now = time_second;
    428      1.10  macallan 		uint32_t diff = now - sc->sc_timestamp;
    429       1.3  macallan 
    430      1.10  macallan 		sc->sc_timestamp = now;
    431      1.16  macallan 		if (((diff > 1) && (diff < 5)) ||
    432      1.16  macallan 		     (sc->sc_power_button_delay == 0)) {
    433      1.10  macallan 
    434      1.10  macallan 			/* power button, report to sysmon */
    435      1.10  macallan 			sc->sc_pe = k1;
    436      1.10  macallan 			sysmon_task_queue_sched(0, adbkbd_powerbutton, sc);
    437      1.10  macallan 		}
    438       1.1  macallan 	} else {
    439       1.3  macallan 
    440       1.1  macallan 		adbkbd_key(sc, k1);
    441       1.1  macallan 		if (k2 != 0xff)
    442       1.1  macallan 			adbkbd_key(sc, k2);
    443       1.1  macallan 	}
    444       1.1  macallan }
    445       1.1  macallan 
    446       1.9  macallan static void
    447       1.9  macallan adbkbd_powerbutton(void *cookie)
    448       1.9  macallan {
    449       1.9  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = cookie;
    450       1.9  macallan 
    451       1.9  macallan 	sysmon_pswitch_event(&sc->sc_sm_pbutton,
    452       1.9  macallan 	    ADBK_PRESS(sc->sc_pe) ? PSWITCH_EVENT_PRESSED :
    453       1.9  macallan 	    PSWITCH_EVENT_RELEASED);
    454       1.9  macallan }
    455       1.9  macallan 
    456       1.1  macallan static inline void
    457       1.1  macallan adbkbd_key(struct adbkbd_softc *sc, uint8_t k)
    458       1.1  macallan {
    459       1.1  macallan 
    460       1.1  macallan 	if (sc->sc_poll) {
    461       1.1  macallan 		if (sc->sc_polled_chars >= 16) {
    462      1.12      matt 			aprint_error_dev(sc->sc_dev,"polling buffer is full\n");
    463       1.1  macallan 		}
    464       1.1  macallan 		sc->sc_pollbuf[sc->sc_polled_chars] = k;
    465       1.1  macallan 		sc->sc_polled_chars++;
    466       1.1  macallan 		return;
    467       1.1  macallan 	}
    468       1.1  macallan 
    469      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
    470       1.1  macallan 	/* translate some keys to mouse events */
    471       1.1  macallan 	if (sc->sc_wsmousedev != NULL) {
    472       1.1  macallan 		if (ADBK_KEYVAL(k) == sc->sc_trans[1]) {
    473       1.1  macallan 			wsmouse_input(sc->sc_wsmousedev, ADBK_PRESS(k) ? 2 : 0,
    474       1.1  macallan 			      0, 0, 0, 0,
    475       1.1  macallan 			      WSMOUSE_INPUT_DELTA);
    476       1.1  macallan 			return;
    477       1.1  macallan 		}
    478       1.1  macallan 		if (ADBK_KEYVAL(k) == sc->sc_trans[2]) {
    479       1.1  macallan 			wsmouse_input(sc->sc_wsmousedev, ADBK_PRESS(k) ? 4 : 0,
    480       1.1  macallan 			      0, 0, 0, 0,
    481       1.1  macallan 			      WSMOUSE_INPUT_DELTA);
    482       1.1  macallan 			return;
    483       1.1  macallan 		}
    484       1.1  macallan 	}
    485      1.11  macallan #endif
    486      1.11  macallan 
    487       1.1  macallan #ifdef WSDISPLAY_COMPAT_RAWKBD
    488       1.1  macallan 	if (sc->sc_rawkbd) {
    489       1.1  macallan 		char cbuf[2];
    490       1.1  macallan 		int s;
    491       1.1  macallan 
    492       1.8  macallan 		cbuf[0] = k;
    493       1.1  macallan 
    494       1.1  macallan 		s = spltty();
    495       1.8  macallan 		wskbd_rawinput(sc->sc_wskbddev, cbuf, 1);
    496       1.1  macallan 		splx(s);
    497       1.1  macallan 	} else {
    498       1.1  macallan #endif
    499       1.1  macallan 
    500       1.1  macallan 	if (ADBK_KEYVAL(k) == 0x39) {
    501       1.1  macallan 		/* caps lock - send up and down */
    502       1.1  macallan 		if (ADBK_PRESS(k) != sc->sc_capslock) {
    503       1.1  macallan 			sc->sc_capslock = ADBK_PRESS(k);
    504       1.1  macallan 			wskbd_input(sc->sc_wskbddev,
    505       1.1  macallan 			    WSCONS_EVENT_KEY_DOWN, 0x39);
    506       1.1  macallan 			wskbd_input(sc->sc_wskbddev,
    507       1.1  macallan 			    WSCONS_EVENT_KEY_UP, 0x39);
    508       1.1  macallan 		}
    509       1.1  macallan 	} else {
    510       1.1  macallan 		/* normal event */
    511       1.1  macallan 		int type;
    512       1.1  macallan 
    513       1.1  macallan 		type = ADBK_PRESS(k) ?
    514       1.1  macallan 		    WSCONS_EVENT_KEY_DOWN : WSCONS_EVENT_KEY_UP;
    515       1.1  macallan 		wskbd_input(sc->sc_wskbddev, type, ADBK_KEYVAL(k));
    516       1.1  macallan 	}
    517       1.1  macallan #ifdef WSDISPLAY_COMPAT_RAWKBD
    518       1.1  macallan 	}
    519       1.1  macallan #endif
    520       1.1  macallan }
    521       1.1  macallan 
    522       1.1  macallan /*
    523       1.1  macallan  * Set the keyboard LED's.
    524       1.1  macallan  *
    525       1.1  macallan  * Automatically translates from ioctl/softc format to the
    526       1.1  macallan  * actual keyboard register format
    527       1.1  macallan  */
    528       1.1  macallan static void
    529       1.1  macallan adbkbd_set_leds(void *cookie, int leds)
    530       1.1  macallan {
    531       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = cookie;
    532       1.1  macallan 	int aleds;
    533       1.1  macallan 	short cmd;
    534       1.1  macallan 	uint8_t buffer[2];
    535       1.1  macallan 
    536       1.1  macallan 	DPRINTF("adbkbd_set_leds: %02x\n", leds);
    537       1.1  macallan 	if ((leds & 0x07) == (sc->sc_leds & 0x07))
    538       1.1  macallan 		return;
    539       1.1  macallan 
    540       1.1  macallan  	if (sc->sc_have_led_control) {
    541       1.1  macallan 
    542       1.1  macallan 		aleds = (~leds & 0x04) | 3;
    543       1.1  macallan 		if (leds & 1)
    544       1.1  macallan 			aleds &= ~2;
    545       1.1  macallan 		if (leds & 2)
    546       1.1  macallan 			aleds &= ~1;
    547       1.1  macallan 
    548       1.1  macallan 		buffer[0] = 0xff;
    549       1.1  macallan 		buffer[1] = aleds | 0xf8;
    550       1.1  macallan 
    551       1.1  macallan 		cmd = ADBLISTEN(sc->sc_adbdev->current_addr, 2);
    552      1.11  macallan 		sc->sc_ops->send(sc->sc_ops->cookie, sc->sc_poll, cmd, 2,
    553      1.11  macallan 		    buffer);
    554       1.1  macallan 	}
    555       1.1  macallan 
    556       1.1  macallan 	sc->sc_leds = leds & 7;
    557       1.1  macallan }
    558       1.1  macallan 
    559       1.1  macallan static void
    560       1.1  macallan adbkbd_initleds(struct adbkbd_softc *sc)
    561       1.1  macallan {
    562       1.1  macallan 	short cmd;
    563       1.1  macallan 
    564       1.1  macallan 	/* talk R2 */
    565       1.1  macallan 	cmd = ADBTALK(sc->sc_adbdev->current_addr, 2);
    566       1.1  macallan 	sc->sc_msg_len = 0;
    567       1.1  macallan 	sc->sc_ops->send(sc->sc_ops->cookie, sc->sc_poll, cmd, 0, NULL);
    568       1.1  macallan 	if (!adbkbd_wait(sc, 10)) {
    569       1.1  macallan 		printf("unable to read LED state\n");
    570       1.1  macallan 		return;
    571       1.1  macallan 	}
    572       1.1  macallan 	sc->sc_have_led_control = 1;
    573       1.1  macallan 	DPRINTF("have LED control\n");
    574       1.1  macallan 	return;
    575       1.1  macallan }
    576       1.1  macallan 
    577       1.1  macallan static int
    578       1.1  macallan adbkbd_enable(void *v, int on)
    579       1.1  macallan {
    580       1.1  macallan 	return 0;
    581       1.1  macallan }
    582       1.1  macallan 
    583       1.1  macallan static int
    584       1.5  christos adbkbd_ioctl(void *v, u_long cmd, void *data, int flag, struct lwp *l)
    585       1.1  macallan {
    586       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = (struct adbkbd_softc *) v;
    587       1.1  macallan 
    588       1.1  macallan 	switch (cmd) {
    589       1.1  macallan 
    590       1.1  macallan 	case WSKBDIO_GTYPE:
    591      1.18  macallan 		if (sc->sc_emul_usb) {
    592      1.18  macallan 			*(int *)data = WSKBD_TYPE_USB;
    593      1.18  macallan 		} else {
    594      1.18  macallan 			*(int *)data = WSKBD_TYPE_ADB;
    595      1.18  macallan 		}
    596       1.1  macallan 		return 0;
    597       1.1  macallan 	case WSKBDIO_SETLEDS:
    598       1.1  macallan 		adbkbd_set_leds(sc, *(int *)data);
    599       1.1  macallan 		return 0;
    600       1.1  macallan 	case WSKBDIO_GETLEDS:
    601       1.1  macallan 		*(int *)data = sc->sc_leds;
    602       1.1  macallan 		return 0;
    603       1.1  macallan #ifdef WSDISPLAY_COMPAT_RAWKBD
    604       1.1  macallan 	case WSKBDIO_SETMODE:
    605       1.1  macallan 		sc->sc_rawkbd = *(int *)data == WSKBD_RAW;
    606       1.1  macallan 		return 0;
    607       1.1  macallan #endif
    608       1.1  macallan 	}
    609       1.1  macallan 
    610       1.1  macallan 	return EPASSTHROUGH;
    611       1.1  macallan }
    612       1.1  macallan 
    613       1.1  macallan int
    614      1.13    cegger adbkbd_cnattach(void)
    615       1.1  macallan {
    616       1.1  macallan 
    617       1.1  macallan 	adbkbd_is_console = 1;
    618       1.1  macallan 	return 0;
    619       1.1  macallan }
    620       1.1  macallan 
    621       1.1  macallan static void
    622       1.1  macallan adbkbd_cngetc(void *v, u_int *type, int *data)
    623       1.1  macallan {
    624       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = v;
    625       1.1  macallan 	int key, press, val;
    626       1.1  macallan 	int s;
    627       1.1  macallan 
    628       1.1  macallan 	s = splhigh();
    629       1.1  macallan 
    630       1.1  macallan 	KASSERT(sc->sc_poll);
    631       1.1  macallan 
    632       1.1  macallan 	DPRINTF("polling...");
    633       1.1  macallan 	while (sc->sc_polled_chars == 0) {
    634       1.1  macallan 		sc->sc_ops->poll(sc->sc_ops->cookie);
    635       1.1  macallan 	}
    636       1.1  macallan 	DPRINTF(" got one\n");
    637       1.1  macallan 	splx(s);
    638       1.1  macallan 
    639       1.1  macallan 	key = sc->sc_pollbuf[0];
    640       1.1  macallan 	sc->sc_polled_chars--;
    641       1.1  macallan 	memmove(sc->sc_pollbuf, sc->sc_pollbuf + 1,
    642       1.1  macallan 		sc->sc_polled_chars);
    643       1.1  macallan 
    644       1.1  macallan 	press = ADBK_PRESS(key);
    645       1.1  macallan 	val = ADBK_KEYVAL(key);
    646       1.1  macallan 
    647       1.1  macallan 	*data = val;
    648       1.1  macallan 	*type = press ? WSCONS_EVENT_KEY_DOWN : WSCONS_EVENT_KEY_UP;
    649       1.1  macallan }
    650       1.1  macallan 
    651       1.1  macallan static void
    652       1.1  macallan adbkbd_cnpollc(void *v, int on)
    653       1.1  macallan {
    654       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc = v;
    655       1.1  macallan 
    656       1.1  macallan 	sc->sc_poll = on;
    657       1.1  macallan 	if (!on) {
    658       1.1  macallan 		int i;
    659       1.1  macallan 
    660       1.1  macallan 		/* feed the poll buffer's content to wskbd */
    661       1.1  macallan 		for (i = 0; i < sc->sc_polled_chars; i++) {
    662       1.1  macallan 			adbkbd_key(sc, sc->sc_pollbuf[i]);
    663       1.1  macallan 		}
    664       1.1  macallan 		sc->sc_polled_chars = 0;
    665       1.1  macallan 	}
    666       1.1  macallan }
    667       1.1  macallan 
    668      1.11  macallan #if NWSMOUSE > 0
    669       1.1  macallan /* stuff for the pseudo mouse */
    670       1.1  macallan static int
    671       1.1  macallan adbkms_enable(void *v)
    672       1.1  macallan {
    673       1.1  macallan 	return 0;
    674       1.1  macallan }
    675       1.1  macallan 
    676       1.1  macallan static int
    677       1.5  christos adbkms_ioctl(void *v, u_long cmd, void *data, int flag, struct lwp *l)
    678       1.1  macallan {
    679       1.1  macallan 
    680       1.1  macallan 	switch (cmd) {
    681       1.1  macallan 	case WSMOUSEIO_GTYPE:
    682       1.1  macallan 		*(u_int *)data = WSMOUSE_TYPE_PSEUDO;
    683       1.1  macallan 		break;
    684       1.1  macallan 
    685       1.1  macallan 	default:
    686       1.1  macallan 		return (EPASSTHROUGH);
    687       1.1  macallan 	}
    688       1.1  macallan 	return (0);
    689       1.1  macallan }
    690       1.1  macallan 
    691       1.1  macallan static void
    692       1.1  macallan adbkms_disable(void *v)
    693       1.1  macallan {
    694       1.1  macallan }
    695       1.1  macallan 
    696       1.1  macallan static int
    697      1.14  macallan adbkbd_sysctl_mid(SYSCTLFN_ARGS)
    698       1.1  macallan {
    699       1.1  macallan 	struct sysctlnode node = *rnode;
    700       1.1  macallan 	struct adbkbd_softc *sc=(struct adbkbd_softc *)node.sysctl_data;
    701       1.1  macallan 	const int *np = newp;
    702      1.14  macallan 	int reg;
    703       1.1  macallan 
    704      1.14  macallan 	DPRINTF("adbkbd_sysctl_mid\n");
    705      1.14  macallan 	reg = sc->sc_trans[1];
    706       1.1  macallan 	if (np) {
    707       1.1  macallan 		/* we're asked to write */
    708       1.1  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    709       1.1  macallan 		if (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)) == 0) {
    710       1.1  macallan 
    711      1.14  macallan 			sc->sc_trans[1] = *(int *)node.sysctl_data;
    712       1.1  macallan 			return 0;
    713       1.1  macallan 		}
    714       1.1  macallan 		return EINVAL;
    715       1.1  macallan 	} else {
    716      1.14  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    717      1.14  macallan 		node.sysctl_size = 4;
    718      1.14  macallan 		return (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)));
    719      1.14  macallan 	}
    720      1.14  macallan }
    721      1.14  macallan 
    722      1.14  macallan static int
    723      1.14  macallan adbkbd_sysctl_right(SYSCTLFN_ARGS)
    724      1.14  macallan {
    725      1.14  macallan 	struct sysctlnode node = *rnode;
    726      1.14  macallan 	struct adbkbd_softc *sc=(struct adbkbd_softc *)node.sysctl_data;
    727      1.14  macallan 	const int *np = newp;
    728      1.14  macallan 	int reg;
    729      1.14  macallan 
    730      1.14  macallan 	DPRINTF("adbkbd_sysctl_right\n");
    731      1.14  macallan 	reg = sc->sc_trans[2];
    732      1.14  macallan 	if (np) {
    733      1.14  macallan 		/* we're asked to write */
    734      1.14  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    735      1.14  macallan 		if (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)) == 0) {
    736      1.14  macallan 
    737      1.14  macallan 			sc->sc_trans[2] = *(int *)node.sysctl_data;
    738      1.14  macallan 			return 0;
    739      1.14  macallan 		}
    740      1.14  macallan 		return EINVAL;
    741      1.14  macallan 	} else {
    742      1.14  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    743       1.1  macallan 		node.sysctl_size = 4;
    744       1.1  macallan 		return (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)));
    745       1.1  macallan 	}
    746       1.1  macallan }
    747       1.1  macallan 
    748      1.18  macallan #endif /* NWSMOUSE > 0 */
    749      1.18  macallan 
    750      1.18  macallan static int
    751      1.18  macallan adbkbd_sysctl_usb(SYSCTLFN_ARGS)
    752      1.18  macallan {
    753      1.18  macallan 	struct sysctlnode node = *rnode;
    754      1.18  macallan 	struct adbkbd_softc *sc=(struct adbkbd_softc *)node.sysctl_data;
    755      1.18  macallan 	const int *np = newp;
    756      1.18  macallan 	bool reg;
    757      1.18  macallan 
    758      1.18  macallan 	DPRINTF("%s\n", __func__);
    759      1.18  macallan 	reg = sc->sc_emul_usb;
    760      1.18  macallan 	if (np) {
    761      1.18  macallan 		/* we're asked to write */
    762      1.18  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    763      1.18  macallan 		if (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)) == 0) {
    764      1.18  macallan 
    765      1.18  macallan 			sc->sc_emul_usb = *(bool *)node.sysctl_data;
    766      1.18  macallan 			if (sc->sc_emul_usb) {
    767      1.18  macallan 				wskbd_set_evtrans(sc->sc_wskbddev,
    768      1.18  macallan 				    adb_to_usb, 128);
    769      1.18  macallan 			} else {
    770      1.18  macallan 				wskbd_set_evtrans(sc->sc_wskbddev, NULL, 0);
    771      1.18  macallan 			}
    772      1.18  macallan 			return 0;
    773      1.18  macallan 		}
    774      1.18  macallan 		return EINVAL;
    775      1.18  macallan 	} else {
    776      1.18  macallan 		node.sysctl_data = &reg;
    777      1.18  macallan 		node.sysctl_size = sizeof(reg);
    778      1.18  macallan 		return (sysctl_lookup(SYSCTLFN_CALL(&node)));
    779      1.18  macallan 	}
    780      1.18  macallan }
    781      1.18  macallan 
    782      1.18  macallan static void
    783      1.18  macallan adbkbd_setup_sysctl(struct adbkbd_softc *sc)
    784      1.18  macallan {
    785      1.18  macallan 	const struct sysctlnode *me, *node;
    786      1.18  macallan 	int ret;
    787      1.18  macallan 
    788      1.18  macallan 	DPRINTF("%s: sysctl setup\n", device_xname(sc->sc_dev));
    789      1.18  macallan 	ret = sysctl_createv(NULL, 0, NULL, &me,
    790      1.18  macallan 	       CTLFLAG_READWRITE,
    791      1.18  macallan 	       CTLTYPE_NODE, device_xname(sc->sc_dev), NULL,
    792      1.18  macallan 	       NULL, 0, NULL, 0,
    793      1.18  macallan 	       CTL_MACHDEP, CTL_CREATE, CTL_EOL);
    794      1.18  macallan 	ret = sysctl_createv(NULL, 0, NULL,
    795      1.18  macallan 	    (void *)&node,
    796      1.18  macallan 	    CTLFLAG_READWRITE | CTLFLAG_OWNDESC,
    797      1.18  macallan 	    CTLTYPE_BOOL, "emulate_usb", "USB keyboard emulation",
    798      1.18  macallan 	    adbkbd_sysctl_usb, 1, (void *)sc, 0, CTL_MACHDEP,
    799      1.18  macallan 	    me->sysctl_num, CTL_CREATE, CTL_EOL);
    800      1.18  macallan #if NWSMOUSE > 0
    801      1.18  macallan 	if (sc->sc_wsmousedev != NULL) {
    802      1.18  macallan 		ret = sysctl_createv(NULL, 0, NULL,
    803      1.18  macallan 		    (void *)&node,
    804      1.18  macallan 		    CTLFLAG_READWRITE | CTLFLAG_OWNDESC,
    805      1.18  macallan 		    CTLTYPE_INT, "middle", "middle mouse button",
    806      1.18  macallan 		    adbkbd_sysctl_mid, 1, (void *)sc, 0, CTL_MACHDEP,
    807      1.18  macallan 		    me->sysctl_num, CTL_CREATE, CTL_EOL);
    808      1.18  macallan 
    809      1.18  macallan 		ret = sysctl_createv(NULL, 0, NULL,
    810      1.18  macallan 		    (void *)&node,
    811      1.18  macallan 		    CTLFLAG_READWRITE | CTLFLAG_OWNDESC,
    812      1.18  macallan 		    CTLTYPE_INT, "right", "right mouse button",
    813      1.18  macallan 		    adbkbd_sysctl_right, 2, (void *)sc, 0, CTL_MACHDEP,
    814      1.18  macallan 		    me->sysctl_num, CTL_CREATE, CTL_EOL);
    815      1.18  macallan 	}
    816      1.18  macallan #endif /* NWSMOUSE > 0 */
    817      1.18  macallan }
    818      1.18  macallan 
    819       1.1  macallan SYSCTL_SETUP(sysctl_adbkbdtrans_setup, "adbkbd translator setup")
    820       1.1  macallan {
    821       1.1  macallan 
    822       1.1  macallan 	sysctl_createv(NULL, 0, NULL, NULL,
    823       1.1  macallan 		       CTLFLAG_PERMANENT,
    824       1.1  macallan 		       CTLTYPE_NODE, "machdep", NULL,
    825       1.1  macallan 		       NULL, 0, NULL, 0,
    826       1.1  macallan 		       CTL_MACHDEP, CTL_EOL);
    827       1.1  macallan }
    828