athrate-sample.c revision 1.18 1 1.18 jmcneill /* $NetBSD: athrate-sample.c,v 1.18 2011/02/20 03:55:56 jmcneill Exp $ */
2 1.7 xtraeme
3 1.1 dyoung /*-
4 1.1 dyoung * Copyright (c) 2005 John Bicket
5 1.1 dyoung * All rights reserved.
6 1.1 dyoung *
7 1.1 dyoung * Redistribution and use in source and binary forms, with or without
8 1.1 dyoung * modification, are permitted provided that the following conditions
9 1.1 dyoung * are met:
10 1.1 dyoung * 1. Redistributions of source code must retain the above copyright
11 1.1 dyoung * notice, this list of conditions and the following disclaimer,
12 1.1 dyoung * without modification.
13 1.1 dyoung * 2. Redistributions in binary form must reproduce at minimum a disclaimer
14 1.1 dyoung * similar to the "NO WARRANTY" disclaimer below ("Disclaimer") and any
15 1.1 dyoung * redistribution must be conditioned upon including a substantially
16 1.1 dyoung * similar Disclaimer requirement for further binary redistribution.
17 1.1 dyoung * 3. Neither the names of the above-listed copyright holders nor the names
18 1.1 dyoung * of any contributors may be used to endorse or promote products derived
19 1.1 dyoung * from this software without specific prior written permission.
20 1.1 dyoung *
21 1.1 dyoung * Alternatively, this software may be distributed under the terms of the
22 1.1 dyoung * GNU General Public License ("GPL") version 2 as published by the Free
23 1.1 dyoung * Software Foundation.
24 1.1 dyoung *
25 1.1 dyoung * NO WARRANTY
26 1.1 dyoung * THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE COPYRIGHT HOLDERS AND CONTRIBUTORS
27 1.1 dyoung * ``AS IS'' AND ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT
28 1.1 dyoung * LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES OF NONINFRINGEMENT, MERCHANTIBILITY
29 1.1 dyoung * AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL
30 1.1 dyoung * THE COPYRIGHT HOLDERS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE FOR SPECIAL, EXEMPLARY,
31 1.1 dyoung * OR CONSEQUENTIAL DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF
32 1.1 dyoung * SUBSTITUTE GOODS OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS
33 1.1 dyoung * INTERRUPTION) HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER
34 1.1 dyoung * IN CONTRACT, STRICT LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE)
35 1.1 dyoung * ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF
36 1.1 dyoung * THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGES.
37 1.1 dyoung */
38 1.1 dyoung
39 1.1 dyoung #include <sys/cdefs.h>
40 1.3 dyoung #ifdef __FreeBSD__
41 1.5 skrll __FBSDID("$FreeBSD: src/sys/dev/ath/ath_rate/sample/sample.c,v 1.9 2005/07/22 16:50:17 sam Exp $");
42 1.3 dyoung #endif
43 1.3 dyoung #ifdef __NetBSD__
44 1.18 jmcneill __KERNEL_RCSID(0, "$NetBSD: athrate-sample.c,v 1.18 2011/02/20 03:55:56 jmcneill Exp $");
45 1.3 dyoung #endif
46 1.3 dyoung
47 1.1 dyoung
48 1.1 dyoung /*
49 1.1 dyoung * John Bicket's SampleRate control algorithm.
50 1.1 dyoung */
51 1.18 jmcneill #ifdef _KERNEL_OPT
52 1.1 dyoung #include "opt_inet.h"
53 1.18 jmcneill #endif
54 1.1 dyoung
55 1.1 dyoung #include <sys/param.h>
56 1.1 dyoung #include <sys/systm.h>
57 1.1 dyoung #include <sys/sysctl.h>
58 1.1 dyoung #include <sys/kernel.h>
59 1.1 dyoung #include <sys/errno.h>
60 1.4 martin #include <sys/device.h>
61 1.1 dyoung
62 1.13 ad #include <sys/bus.h>
63 1.1 dyoung
64 1.1 dyoung #include <sys/socket.h>
65 1.1 dyoung
66 1.1 dyoung #include <net/if.h>
67 1.1 dyoung #include <net/if_media.h>
68 1.1 dyoung #include <net/if_arp.h>
69 1.3 dyoung #include <net/if_ether.h> /* XXX for ether_sprintf */
70 1.1 dyoung
71 1.1 dyoung #include <net80211/ieee80211_var.h>
72 1.1 dyoung
73 1.1 dyoung #include <net/bpf.h>
74 1.1 dyoung
75 1.1 dyoung #ifdef INET
76 1.1 dyoung #include <netinet/in.h>
77 1.1 dyoung #endif
78 1.1 dyoung
79 1.17 alc #include "ah_desc.h"
80 1.2 dyoung #include <dev/ic/athvar.h>
81 1.2 dyoung #include <dev/ic/athrate-sample.h>
82 1.1 dyoung
83 1.1 dyoung #define SAMPLE_DEBUG
84 1.1 dyoung #ifdef SAMPLE_DEBUG
85 1.1 dyoung enum {
86 1.8 dyoung ATH_DEBUG_RATE = 0x00000010 /* rate control */
87 1.1 dyoung };
88 1.1 dyoung #define DPRINTF(sc, _fmt, ...) do { \
89 1.1 dyoung if (sc->sc_debug & ATH_DEBUG_RATE) \
90 1.1 dyoung printf(_fmt, __VA_ARGS__); \
91 1.1 dyoung } while (0)
92 1.1 dyoung #else
93 1.1 dyoung #define DPRINTF(sc, _fmt, ...)
94 1.1 dyoung #endif
95 1.1 dyoung
96 1.1 dyoung /*
97 1.1 dyoung * This file is an implementation of the SampleRate algorithm
98 1.1 dyoung * in "Bit-rate Selection in Wireless Networks"
99 1.1 dyoung * (http://www.pdos.lcs.mit.edu/papers/jbicket-ms.ps)
100 1.1 dyoung *
101 1.1 dyoung * SampleRate chooses the bit-rate it predicts will provide the most
102 1.1 dyoung * throughput based on estimates of the expected per-packet
103 1.1 dyoung * transmission time for each bit-rate. SampleRate periodically sends
104 1.1 dyoung * packets at bit-rates other than the current one to estimate when
105 1.1 dyoung * another bit-rate will provide better performance. SampleRate
106 1.1 dyoung * switches to another bit-rate when its estimated per-packet
107 1.1 dyoung * transmission time becomes smaller than the current bit-rate's.
108 1.1 dyoung * SampleRate reduces the number of bit-rates it must sample by
109 1.1 dyoung * eliminating those that could not perform better than the one
110 1.1 dyoung * currently being used. SampleRate also stops probing at a bit-rate
111 1.1 dyoung * if it experiences several successive losses.
112 1.1 dyoung *
113 1.1 dyoung * The difference between the algorithm in the thesis and the one in this
114 1.1 dyoung * file is that the one in this file uses a ewma instead of a window.
115 1.1 dyoung *
116 1.8 dyoung * Also, this implementation tracks the average transmission time for
117 1.8 dyoung * a few different packet sizes independently for each link.
118 1.1 dyoung */
119 1.1 dyoung
120 1.1 dyoung #define STALE_FAILURE_TIMEOUT_MS 10000
121 1.8 dyoung #define MIN_SWITCH_MS 1000
122 1.1 dyoung
123 1.1 dyoung static void ath_rate_ctl_reset(struct ath_softc *, struct ieee80211_node *);
124 1.1 dyoung
125 1.8 dyoung static inline int
126 1.8 dyoung size_to_bin(int size)
127 1.1 dyoung {
128 1.1 dyoung int x = 0;
129 1.1 dyoung for (x = 0; x < NUM_PACKET_SIZE_BINS; x++) {
130 1.1 dyoung if (size <= packet_size_bins[x]) {
131 1.1 dyoung return x;
132 1.1 dyoung }
133 1.1 dyoung }
134 1.1 dyoung return NUM_PACKET_SIZE_BINS-1;
135 1.1 dyoung }
136 1.6 perry static inline int bin_to_size(int index) {
137 1.1 dyoung return packet_size_bins[index];
138 1.1 dyoung }
139 1.1 dyoung
140 1.8 dyoung static inline int
141 1.8 dyoung rate_to_ndx(struct sample_node *sn, int rate) {
142 1.1 dyoung int x = 0;
143 1.1 dyoung for (x = 0; x < sn->num_rates; x++) {
144 1.1 dyoung if (sn->rates[x].rate == rate) {
145 1.1 dyoung return x;
146 1.1 dyoung }
147 1.1 dyoung }
148 1.1 dyoung return -1;
149 1.1 dyoung }
150 1.1 dyoung
151 1.1 dyoung void
152 1.12 christos ath_rate_node_init(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an)
153 1.1 dyoung {
154 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s:\n", __func__);
155 1.1 dyoung /* NB: assumed to be zero'd by caller */
156 1.1 dyoung }
157 1.1 dyoung
158 1.1 dyoung void
159 1.12 christos ath_rate_node_cleanup(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an)
160 1.1 dyoung {
161 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s:\n", __func__);
162 1.1 dyoung }
163 1.1 dyoung
164 1.1 dyoung
165 1.1 dyoung /*
166 1.1 dyoung * returns the ndx with the lowest average_tx_time,
167 1.1 dyoung * or -1 if all the average_tx_times are 0.
168 1.1 dyoung */
169 1.6 perry static inline int best_rate_ndx(struct sample_node *sn, int size_bin,
170 1.1 dyoung int require_acked_before)
171 1.1 dyoung {
172 1.1 dyoung int x = 0;
173 1.3 dyoung int best_ndx = 0;
174 1.1 dyoung int best_rate_tt = 0;
175 1.1 dyoung for (x = 0; x < sn->num_rates; x++) {
176 1.1 dyoung int tt = sn->stats[size_bin][x].average_tx_time;
177 1.1 dyoung if (tt <= 0 || (require_acked_before &&
178 1.1 dyoung !sn->stats[size_bin][x].packets_acked)) {
179 1.1 dyoung continue;
180 1.1 dyoung }
181 1.8 dyoung
182 1.8 dyoung /* 9 megabits never works better than 12 */
183 1.8 dyoung if (sn->rates[x].rate == 18)
184 1.8 dyoung continue;
185 1.8 dyoung
186 1.8 dyoung /* don't use a bit-rate that has been failing */
187 1.8 dyoung if (sn->stats[size_bin][x].successive_failures > 3)
188 1.8 dyoung continue;
189 1.8 dyoung
190 1.1 dyoung if (!best_rate_tt || best_rate_tt > tt) {
191 1.1 dyoung best_rate_tt = tt;
192 1.3 dyoung best_ndx = x;
193 1.1 dyoung }
194 1.1 dyoung }
195 1.3 dyoung return (best_rate_tt) ? best_ndx : -1;
196 1.1 dyoung }
197 1.1 dyoung
198 1.1 dyoung /*
199 1.8 dyoung * pick a good "random" bit-rate to sample other than the current one
200 1.1 dyoung */
201 1.8 dyoung static inline int
202 1.8 dyoung pick_sample_ndx(struct sample_node *sn, int size_bin)
203 1.1 dyoung {
204 1.1 dyoung int x = 0;
205 1.1 dyoung int current_ndx = 0;
206 1.1 dyoung unsigned current_tt = 0;
207 1.1 dyoung
208 1.1 dyoung current_ndx = sn->current_rate[size_bin];
209 1.1 dyoung if (current_ndx < 0) {
210 1.1 dyoung /* no successes yet, send at the lowest bit-rate */
211 1.1 dyoung return 0;
212 1.1 dyoung }
213 1.1 dyoung
214 1.1 dyoung current_tt = sn->stats[size_bin][current_ndx].average_tx_time;
215 1.1 dyoung
216 1.1 dyoung for (x = 0; x < sn->num_rates; x++) {
217 1.8 dyoung int ndx = (sn->last_sample_ndx[size_bin]+1+x) % sn->num_rates;
218 1.8 dyoung
219 1.8 dyoung /* don't sample the current bit-rate */
220 1.8 dyoung if (ndx == current_ndx)
221 1.8 dyoung continue;
222 1.8 dyoung
223 1.8 dyoung /* this bit-rate is always worse than the current one */
224 1.8 dyoung if (sn->stats[size_bin][ndx].perfect_tx_time > current_tt)
225 1.8 dyoung continue;
226 1.8 dyoung
227 1.8 dyoung /* rarely sample bit-rates that fail a lot */
228 1.8 dyoung if (ticks - sn->stats[size_bin][ndx].last_tx < ((hz * STALE_FAILURE_TIMEOUT_MS)/1000) &&
229 1.8 dyoung sn->stats[size_bin][ndx].successive_failures > 3)
230 1.8 dyoung continue;
231 1.8 dyoung
232 1.8 dyoung /* don't sample more than 2 indexes higher
233 1.8 dyoung * for rates higher than 11 megabits
234 1.1 dyoung */
235 1.8 dyoung if (sn->rates[ndx].rate > 22 && ndx > current_ndx + 2)
236 1.8 dyoung continue;
237 1.8 dyoung
238 1.8 dyoung /* 9 megabits never works better than 12 */
239 1.8 dyoung if (sn->rates[ndx].rate == 18)
240 1.8 dyoung continue;
241 1.8 dyoung
242 1.8 dyoung /* if we're using 11 megabits, only sample up to 12 megabits
243 1.8 dyoung */
244 1.8 dyoung if (sn->rates[current_ndx].rate == 22 && ndx > current_ndx + 1)
245 1.8 dyoung continue;
246 1.1 dyoung
247 1.8 dyoung sn->last_sample_ndx[size_bin] = ndx;
248 1.8 dyoung return ndx;
249 1.1 dyoung }
250 1.1 dyoung return current_ndx;
251 1.1 dyoung }
252 1.1 dyoung
253 1.1 dyoung void
254 1.1 dyoung ath_rate_findrate(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an,
255 1.1 dyoung int shortPreamble, size_t frameLen,
256 1.1 dyoung u_int8_t *rix, int *try0, u_int8_t *txrate)
257 1.1 dyoung {
258 1.1 dyoung struct sample_node *sn = ATH_NODE_SAMPLE(an);
259 1.1 dyoung struct sample_softc *ssc = ATH_SOFTC_SAMPLE(sc);
260 1.1 dyoung struct ieee80211com *ic = &sc->sc_ic;
261 1.8 dyoung int ndx, size_bin, mrr, best_ndx, change_rates;
262 1.1 dyoung unsigned average_tx_time;
263 1.1 dyoung
264 1.8 dyoung mrr = sc->sc_mrretry && !(ic->ic_flags & IEEE80211_F_USEPROT);
265 1.1 dyoung size_bin = size_to_bin(frameLen);
266 1.1 dyoung best_ndx = best_rate_ndx(sn, size_bin, !mrr);
267 1.1 dyoung
268 1.1 dyoung if (best_ndx >= 0) {
269 1.1 dyoung average_tx_time = sn->stats[size_bin][best_ndx].average_tx_time;
270 1.1 dyoung } else {
271 1.1 dyoung average_tx_time = 0;
272 1.1 dyoung }
273 1.8 dyoung
274 1.1 dyoung if (sn->static_rate_ndx != -1) {
275 1.1 dyoung ndx = sn->static_rate_ndx;
276 1.1 dyoung *try0 = ATH_TXMAXTRY;
277 1.1 dyoung } else {
278 1.1 dyoung *try0 = mrr ? 2 : ATH_TXMAXTRY;
279 1.8 dyoung
280 1.8 dyoung if (sn->sample_tt[size_bin] < average_tx_time * (sn->packets_since_sample[size_bin]*ssc->ath_sample_rate/100)) {
281 1.1 dyoung /*
282 1.1 dyoung * we want to limit the time measuring the performance
283 1.1 dyoung * of other bit-rates to ath_sample_rate% of the
284 1.1 dyoung * total transmission time.
285 1.1 dyoung */
286 1.1 dyoung ndx = pick_sample_ndx(sn, size_bin);
287 1.1 dyoung if (ndx != sn->current_rate[size_bin]) {
288 1.1 dyoung sn->current_sample_ndx[size_bin] = ndx;
289 1.1 dyoung } else {
290 1.1 dyoung sn->current_sample_ndx[size_bin] = -1;
291 1.1 dyoung }
292 1.1 dyoung sn->packets_since_sample[size_bin] = 0;
293 1.1 dyoung
294 1.1 dyoung } else {
295 1.8 dyoung change_rates = 0;
296 1.8 dyoung if (!sn->packets_sent[size_bin] || best_ndx == -1) {
297 1.8 dyoung /* no packet has been sent successfully yet */
298 1.8 dyoung for (ndx = sn->num_rates-1; ndx > 0; ndx--) {
299 1.8 dyoung /*
300 1.8 dyoung * pick the highest rate <= 36 Mbps
301 1.8 dyoung * that hasn't failed.
302 1.8 dyoung */
303 1.8 dyoung if (sn->rates[ndx].rate <= 72 &&
304 1.8 dyoung sn->stats[size_bin][ndx].successive_failures == 0) {
305 1.8 dyoung break;
306 1.8 dyoung }
307 1.8 dyoung }
308 1.8 dyoung change_rates = 1;
309 1.8 dyoung best_ndx = ndx;
310 1.8 dyoung } else if (sn->packets_sent[size_bin] < 20) {
311 1.8 dyoung /* let the bit-rate switch quickly during the first few packets */
312 1.8 dyoung change_rates = 1;
313 1.8 dyoung } else if (ticks - ((hz*MIN_SWITCH_MS)/1000) > sn->ticks_since_switch[size_bin]) {
314 1.8 dyoung /* 2 seconds have gone by */
315 1.8 dyoung change_rates = 1;
316 1.8 dyoung } else if (average_tx_time * 2 < sn->stats[size_bin][sn->current_rate[size_bin]].average_tx_time) {
317 1.8 dyoung /* the current bit-rate is twice as slow as the best one */
318 1.8 dyoung change_rates = 1;
319 1.8 dyoung }
320 1.8 dyoung
321 1.1 dyoung sn->packets_since_sample[size_bin]++;
322 1.8 dyoung
323 1.8 dyoung if (change_rates) {
324 1.8 dyoung if (best_ndx != sn->current_rate[size_bin]) {
325 1.8 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d switch rate %d (%d/%d) -> %d (%d/%d) after %d packets mrr %d\n",
326 1.1 dyoung __func__,
327 1.1 dyoung ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
328 1.1 dyoung packet_size_bins[size_bin],
329 1.1 dyoung sn->rates[sn->current_rate[size_bin]].rate,
330 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][sn->current_rate[size_bin]].average_tx_time,
331 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][sn->current_rate[size_bin]].perfect_tx_time,
332 1.1 dyoung sn->rates[best_ndx].rate,
333 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][best_ndx].average_tx_time,
334 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][best_ndx].perfect_tx_time,
335 1.1 dyoung sn->packets_since_switch[size_bin],
336 1.1 dyoung mrr);
337 1.1 dyoung }
338 1.1 dyoung sn->packets_since_switch[size_bin] = 0;
339 1.1 dyoung sn->current_rate[size_bin] = best_ndx;
340 1.8 dyoung sn->ticks_since_switch[size_bin] = ticks;
341 1.1 dyoung }
342 1.1 dyoung ndx = sn->current_rate[size_bin];
343 1.1 dyoung sn->packets_since_switch[size_bin]++;
344 1.8 dyoung if (size_bin == 0) {
345 1.8 dyoung /*
346 1.8 dyoung * set the visible txrate for this node
347 1.8 dyoung * to the rate of small packets
348 1.8 dyoung */
349 1.8 dyoung an->an_node.ni_txrate = ndx;
350 1.8 dyoung }
351 1.1 dyoung }
352 1.1 dyoung }
353 1.1 dyoung
354 1.8 dyoung KASSERT(ndx >= 0 && ndx < sn->num_rates, ("ndx is %d", ndx));
355 1.8 dyoung
356 1.1 dyoung *rix = sn->rates[ndx].rix;
357 1.1 dyoung if (shortPreamble) {
358 1.1 dyoung *txrate = sn->rates[ndx].shortPreambleRateCode;
359 1.1 dyoung } else {
360 1.1 dyoung *txrate = sn->rates[ndx].rateCode;
361 1.1 dyoung }
362 1.1 dyoung sn->packets_sent[size_bin]++;
363 1.1 dyoung }
364 1.1 dyoung
365 1.1 dyoung void
366 1.1 dyoung ath_rate_setupxtxdesc(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an,
367 1.12 christos struct ath_desc *ds, int shortPreamble, u_int8_t rix)
368 1.1 dyoung {
369 1.1 dyoung struct sample_node *sn = ATH_NODE_SAMPLE(an);
370 1.1 dyoung int rateCode = -1;
371 1.8 dyoung int frame_size = 0;
372 1.8 dyoung int size_bin = 0;
373 1.8 dyoung int ndx = 0;
374 1.1 dyoung
375 1.8 dyoung size_bin = size_to_bin(frame_size); // TODO: it's correct that frame_size alway 0 ?
376 1.8 dyoung ndx = sn->current_rate[size_bin]; /* retry at the current bit-rate */
377 1.8 dyoung
378 1.8 dyoung if (!sn->stats[size_bin][ndx].packets_acked) {
379 1.8 dyoung ndx = 0; /* use the lowest bit-rate */
380 1.8 dyoung }
381 1.1 dyoung
382 1.1 dyoung if (shortPreamble) {
383 1.1 dyoung rateCode = sn->rates[ndx].shortPreambleRateCode;
384 1.1 dyoung } else {
385 1.1 dyoung rateCode = sn->rates[ndx].rateCode;
386 1.1 dyoung }
387 1.1 dyoung ath_hal_setupxtxdesc(sc->sc_ah, ds
388 1.1 dyoung , rateCode, 3 /* series 1 */
389 1.1 dyoung , sn->rates[0].rateCode, 3 /* series 2 */
390 1.1 dyoung , 0, 0 /* series 3 */
391 1.1 dyoung );
392 1.1 dyoung }
393 1.1 dyoung
394 1.1 dyoung static void
395 1.1 dyoung update_stats(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an,
396 1.1 dyoung int frame_size,
397 1.1 dyoung int ndx0, int tries0,
398 1.1 dyoung int ndx1, int tries1,
399 1.1 dyoung int ndx2, int tries2,
400 1.1 dyoung int ndx3, int tries3,
401 1.1 dyoung int short_tries, int tries, int status)
402 1.1 dyoung {
403 1.1 dyoung struct sample_node *sn = ATH_NODE_SAMPLE(an);
404 1.1 dyoung struct sample_softc *ssc = ATH_SOFTC_SAMPLE(sc);
405 1.1 dyoung int tt = 0;
406 1.1 dyoung int tries_so_far = 0;
407 1.10 christos int size_bin;
408 1.10 christos int size;
409 1.10 christos int rate;
410 1.10 christos
411 1.10 christos if (ndx0 == -1)
412 1.10 christos return;
413 1.1 dyoung
414 1.1 dyoung size_bin = size_to_bin(frame_size);
415 1.1 dyoung size = bin_to_size(size_bin);
416 1.1 dyoung rate = sn->rates[ndx0].rate;
417 1.1 dyoung
418 1.10 christos tt += calc_usecs_unicast_packet(sc, size, sn->rates[ndx0].rix,
419 1.10 christos short_tries - 1, MIN(tries0, tries) - 1);
420 1.1 dyoung tries_so_far += tries0;
421 1.1 dyoung if (tries1 && tries0 < tries) {
422 1.10 christos tt += calc_usecs_unicast_packet(sc, size,
423 1.10 christos ndx1 == -1 ? 0 : sn->rates[ndx1].rix, short_tries - 1,
424 1.10 christos MIN(tries1 + tries_so_far, tries) - tries_so_far - 1);
425 1.1 dyoung }
426 1.1 dyoung tries_so_far += tries1;
427 1.1 dyoung
428 1.1 dyoung if (tries2 && tries0 + tries1 < tries) {
429 1.10 christos tt += calc_usecs_unicast_packet(sc, size,
430 1.10 christos ndx2 == -1 ? 0 : sn->rates[ndx2].rix, short_tries - 1,
431 1.10 christos MIN(tries2 + tries_so_far, tries) - tries_so_far - 1);
432 1.1 dyoung }
433 1.1 dyoung
434 1.1 dyoung tries_so_far += tries2;
435 1.1 dyoung
436 1.1 dyoung if (tries3 && tries0 + tries1 + tries2 < tries) {
437 1.10 christos tt += calc_usecs_unicast_packet(sc, size,
438 1.10 christos ndx3 == -1 ? 0 : sn->rates[ndx3].rix, short_tries - 1,
439 1.10 christos MIN(tries3 + tries_so_far, tries) - tries_so_far - 1);
440 1.1 dyoung }
441 1.10 christos
442 1.1 dyoung if (sn->stats[size_bin][ndx0].total_packets < (100 / (100 - ssc->ath_smoothing_rate))) {
443 1.1 dyoung /* just average the first few packets */
444 1.1 dyoung int avg_tx = sn->stats[size_bin][ndx0].average_tx_time;
445 1.1 dyoung int packets = sn->stats[size_bin][ndx0].total_packets;
446 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].average_tx_time = (tt+(avg_tx*packets))/(packets+1);
447 1.1 dyoung } else {
448 1.1 dyoung /* use a ewma */
449 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].average_tx_time =
450 1.1 dyoung ((sn->stats[size_bin][ndx0].average_tx_time * ssc->ath_smoothing_rate) +
451 1.1 dyoung (tt * (100 - ssc->ath_smoothing_rate))) / 100;
452 1.1 dyoung }
453 1.1 dyoung
454 1.1 dyoung if (status) {
455 1.1 dyoung int y;
456 1.8 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].successive_failures++;
457 1.8 dyoung for (y = size_bin+1; y < NUM_PACKET_SIZE_BINS; y++) {
458 1.8 dyoung /* also say larger packets failed since we
459 1.8 dyoung * assume if a small packet fails at a lower
460 1.8 dyoung * bit-rate then a larger one will also.
461 1.8 dyoung */
462 1.1 dyoung sn->stats[y][ndx0].successive_failures++;
463 1.1 dyoung sn->stats[y][ndx0].last_tx = ticks;
464 1.8 dyoung sn->stats[y][ndx0].tries += tries;
465 1.8 dyoung sn->stats[y][ndx0].total_packets++;
466 1.1 dyoung }
467 1.1 dyoung } else {
468 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].packets_acked++;
469 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].successive_failures = 0;
470 1.1 dyoung }
471 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].tries += tries;
472 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].last_tx = ticks;
473 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].total_packets++;
474 1.1 dyoung
475 1.1 dyoung
476 1.1 dyoung if (ndx0 == sn->current_sample_ndx[size_bin]) {
477 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d sample rate %d tries (%d/%d) tt %d avg_tt (%d/%d) status %d\n",
478 1.1 dyoung __func__, ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
479 1.1 dyoung size, rate, short_tries, tries, tt,
480 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].average_tx_time,
481 1.1 dyoung sn->stats[size_bin][ndx0].perfect_tx_time,
482 1.1 dyoung status);
483 1.1 dyoung sn->sample_tt[size_bin] = tt;
484 1.1 dyoung sn->current_sample_ndx[size_bin] = -1;
485 1.1 dyoung }
486 1.1 dyoung }
487 1.1 dyoung
488 1.1 dyoung void
489 1.1 dyoung ath_rate_tx_complete(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an,
490 1.1 dyoung const struct ath_desc *ds, const struct ath_desc *ds0)
491 1.1 dyoung {
492 1.8 dyoung struct ieee80211com *ic = &sc->sc_ic;
493 1.1 dyoung struct sample_node *sn = ATH_NODE_SAMPLE(an);
494 1.1 dyoung const struct ar5212_desc *ads = (const struct ar5212_desc *)&ds->ds_ctl0;
495 1.1 dyoung int final_rate, short_tries, long_tries, frame_size;
496 1.1 dyoung int ndx = -1;
497 1.8 dyoung int mrr;
498 1.1 dyoung
499 1.1 dyoung final_rate = sc->sc_hwmap[ds->ds_txstat.ts_rate &~ HAL_TXSTAT_ALTRATE].ieeerate;
500 1.1 dyoung short_tries = ds->ds_txstat.ts_shortretry + 1;
501 1.1 dyoung long_tries = ds->ds_txstat.ts_longretry + 1;
502 1.1 dyoung frame_size = ds0->ds_ctl0 & 0x0fff; /* low-order 12 bits of ds_ctl0 */
503 1.1 dyoung if (frame_size == 0) /* NB: should not happen */
504 1.1 dyoung frame_size = 1500;
505 1.1 dyoung
506 1.1 dyoung if (sn->num_rates <= 0) {
507 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d status %d rate/try %d/%d "
508 1.1 dyoung "no rates yet\n",
509 1.1 dyoung __func__, ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
510 1.1 dyoung bin_to_size(size_to_bin(frame_size)),
511 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status,
512 1.1 dyoung short_tries, long_tries);
513 1.1 dyoung return;
514 1.1 dyoung }
515 1.1 dyoung
516 1.8 dyoung mrr = sc->sc_mrretry && !(ic->ic_flags & IEEE80211_F_USEPROT);
517 1.8 dyoung
518 1.1 dyoung if (sc->sc_mrretry && ds->ds_txstat.ts_status) {
519 1.1 dyoung /* this packet failed */
520 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d rate/try %d/%d %d/%d %d/%d %d/%d status %s retries (%d/%d)\n",
521 1.1 dyoung __func__,
522 1.1 dyoung ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
523 1.1 dyoung bin_to_size(size_to_bin(frame_size)),
524 1.1 dyoung sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate0].ieeerate,
525 1.1 dyoung ads->xmit_tries0,
526 1.1 dyoung sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate1].ieeerate,
527 1.1 dyoung ads->xmit_tries1,
528 1.1 dyoung sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate2].ieeerate,
529 1.1 dyoung ads->xmit_tries2,
530 1.1 dyoung sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate3].ieeerate,
531 1.1 dyoung ads->xmit_tries3,
532 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status ? "FAIL" : "OK",
533 1.1 dyoung short_tries,
534 1.1 dyoung long_tries);
535 1.1 dyoung }
536 1.1 dyoung
537 1.8 dyoung if (!mrr || !(ds->ds_txstat.ts_rate & HAL_TXSTAT_ALTRATE)) {
538 1.1 dyoung /* only one rate was used */
539 1.1 dyoung ndx = rate_to_ndx(sn, final_rate);
540 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d status %d rate/try %d/%d/%d\n",
541 1.1 dyoung __func__, ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
542 1.1 dyoung bin_to_size(size_to_bin(frame_size)),
543 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status,
544 1.1 dyoung ndx, short_tries, long_tries);
545 1.1 dyoung if (ndx >= 0 && ndx < sn->num_rates) {
546 1.1 dyoung update_stats(sc, an, frame_size,
547 1.1 dyoung ndx, long_tries,
548 1.1 dyoung 0, 0,
549 1.1 dyoung 0, 0,
550 1.1 dyoung 0, 0,
551 1.1 dyoung short_tries, long_tries, ds->ds_txstat.ts_status);
552 1.1 dyoung }
553 1.1 dyoung } else {
554 1.1 dyoung int rate0, tries0, ndx0;
555 1.1 dyoung int rate1, tries1, ndx1;
556 1.1 dyoung int rate2, tries2, ndx2;
557 1.1 dyoung int rate3, tries3, ndx3;
558 1.1 dyoung int finalTSIdx = ads->final_ts_index;
559 1.1 dyoung
560 1.1 dyoung /*
561 1.1 dyoung * Process intermediate rates that failed.
562 1.1 dyoung */
563 1.1 dyoung
564 1.1 dyoung rate0 = sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate0].ieeerate;
565 1.1 dyoung tries0 = ads->xmit_tries0;
566 1.1 dyoung ndx0 = rate_to_ndx(sn, rate0);
567 1.1 dyoung
568 1.1 dyoung rate1 = sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate1].ieeerate;
569 1.1 dyoung tries1 = ads->xmit_tries1;
570 1.1 dyoung ndx1 = rate_to_ndx(sn, rate1);
571 1.1 dyoung
572 1.1 dyoung rate2 = sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate2].ieeerate;
573 1.1 dyoung tries2 = ads->xmit_tries2;
574 1.1 dyoung ndx2 = rate_to_ndx(sn, rate2);
575 1.1 dyoung
576 1.1 dyoung rate3 = sc->sc_hwmap[ads->xmit_rate3].ieeerate;
577 1.1 dyoung tries3 = ads->xmit_tries3;
578 1.1 dyoung ndx3 = rate_to_ndx(sn, rate3);
579 1.1 dyoung
580 1.1 dyoung #if 1
581 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size %d finaltsidx %d tries %d status %d rate/try %d/%d %d/%d %d/%d %d/%d\n",
582 1.1 dyoung __func__, ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr),
583 1.1 dyoung bin_to_size(size_to_bin(frame_size)),
584 1.1 dyoung finalTSIdx,
585 1.1 dyoung long_tries,
586 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status,
587 1.1 dyoung rate0, tries0,
588 1.1 dyoung rate1, tries1,
589 1.1 dyoung rate2, tries2,
590 1.1 dyoung rate3, tries3);
591 1.1 dyoung #endif
592 1.1 dyoung
593 1.1 dyoung if (tries0) {
594 1.1 dyoung update_stats(sc, an, frame_size,
595 1.1 dyoung ndx0, tries0,
596 1.1 dyoung ndx1, tries1,
597 1.1 dyoung ndx2, tries2,
598 1.1 dyoung ndx3, tries3,
599 1.1 dyoung short_tries, ds->ds_txstat.ts_longretry + 1,
600 1.8 dyoung long_tries > tries0);
601 1.1 dyoung }
602 1.1 dyoung
603 1.1 dyoung if (tries1 && finalTSIdx > 0) {
604 1.1 dyoung update_stats(sc, an, frame_size,
605 1.1 dyoung ndx1, tries1,
606 1.1 dyoung ndx2, tries2,
607 1.1 dyoung ndx3, tries3,
608 1.1 dyoung 0, 0,
609 1.1 dyoung short_tries, ds->ds_txstat.ts_longretry + 1 - tries0,
610 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status);
611 1.1 dyoung }
612 1.1 dyoung
613 1.1 dyoung if (tries2 && finalTSIdx > 1) {
614 1.1 dyoung update_stats(sc, an, frame_size,
615 1.1 dyoung ndx2, tries2,
616 1.1 dyoung ndx3, tries3,
617 1.1 dyoung 0, 0,
618 1.1 dyoung 0, 0,
619 1.1 dyoung short_tries, ds->ds_txstat.ts_longretry + 1 - tries0 - tries1,
620 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status);
621 1.1 dyoung }
622 1.1 dyoung
623 1.1 dyoung if (tries3 && finalTSIdx > 2) {
624 1.1 dyoung update_stats(sc, an, frame_size,
625 1.1 dyoung ndx3, tries3,
626 1.1 dyoung 0, 0,
627 1.1 dyoung 0, 0,
628 1.1 dyoung 0, 0,
629 1.1 dyoung short_tries, ds->ds_txstat.ts_longretry + 1 - tries0 - tries1 - tries2,
630 1.1 dyoung ds->ds_txstat.ts_status);
631 1.1 dyoung }
632 1.1 dyoung }
633 1.1 dyoung }
634 1.1 dyoung
635 1.1 dyoung void
636 1.1 dyoung ath_rate_newassoc(struct ath_softc *sc, struct ath_node *an, int isnew)
637 1.1 dyoung {
638 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s isnew %d\n", __func__,
639 1.1 dyoung ether_sprintf(an->an_node.ni_macaddr), isnew);
640 1.1 dyoung if (isnew)
641 1.1 dyoung ath_rate_ctl_reset(sc, &an->an_node);
642 1.1 dyoung }
643 1.1 dyoung
644 1.1 dyoung /*
645 1.1 dyoung * Initialize the tables for a node.
646 1.1 dyoung */
647 1.1 dyoung static void
648 1.1 dyoung ath_rate_ctl_reset(struct ath_softc *sc, struct ieee80211_node *ni)
649 1.1 dyoung {
650 1.1 dyoung #define RATE(_ix) (ni->ni_rates.rs_rates[(_ix)] & IEEE80211_RATE_VAL)
651 1.1 dyoung struct ieee80211com *ic = &sc->sc_ic;
652 1.1 dyoung struct ath_node *an = ATH_NODE(ni);
653 1.1 dyoung struct sample_node *sn = ATH_NODE_SAMPLE(an);
654 1.1 dyoung const HAL_RATE_TABLE *rt = sc->sc_currates;
655 1.1 dyoung int x, y, srate;
656 1.1 dyoung
657 1.1 dyoung KASSERT(rt != NULL, ("no rate table, mode %u", sc->sc_curmode));
658 1.1 dyoung sn->static_rate_ndx = -1;
659 1.5 skrll if (ic->ic_fixed_rate != IEEE80211_FIXED_RATE_NONE) {
660 1.1 dyoung /*
661 1.1 dyoung * A fixed rate is to be used; ic_fixed_rate is an
662 1.1 dyoung * index into the supported rate set. Convert this
663 1.1 dyoung * to the index into the negotiated rate set for
664 1.1 dyoung * the node. We know the rate is there because the
665 1.1 dyoung * rate set is checked when the station associates.
666 1.1 dyoung */
667 1.1 dyoung const struct ieee80211_rateset *rs =
668 1.1 dyoung &ic->ic_sup_rates[ic->ic_curmode];
669 1.1 dyoung int r = rs->rs_rates[ic->ic_fixed_rate] & IEEE80211_RATE_VAL;
670 1.1 dyoung /* NB: the rate set is assumed sorted */
671 1.1 dyoung srate = ni->ni_rates.rs_nrates - 1;
672 1.1 dyoung for (; srate >= 0 && RATE(srate) != r; srate--)
673 1.1 dyoung ;
674 1.1 dyoung KASSERT(srate >= 0,
675 1.1 dyoung ("fixed rate %d not in rate set", ic->ic_fixed_rate));
676 1.1 dyoung sn->static_rate_ndx = srate;
677 1.1 dyoung }
678 1.1 dyoung
679 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s size 1600 rate/tt", __func__, ether_sprintf(ni->ni_macaddr));
680 1.1 dyoung
681 1.1 dyoung sn->num_rates = ni->ni_rates.rs_nrates;
682 1.1 dyoung for (x = 0; x < ni->ni_rates.rs_nrates; x++) {
683 1.1 dyoung sn->rates[x].rate = ni->ni_rates.rs_rates[x] & IEEE80211_RATE_VAL;
684 1.1 dyoung sn->rates[x].rix = sc->sc_rixmap[sn->rates[x].rate];
685 1.1 dyoung sn->rates[x].rateCode = rt->info[sn->rates[x].rix].rateCode;
686 1.1 dyoung sn->rates[x].shortPreambleRateCode =
687 1.1 dyoung rt->info[sn->rates[x].rix].rateCode |
688 1.1 dyoung rt->info[sn->rates[x].rix].shortPreamble;
689 1.1 dyoung
690 1.1 dyoung DPRINTF(sc, " %d/%d", sn->rates[x].rate,
691 1.1 dyoung calc_usecs_unicast_packet(sc, 1600, sn->rates[x].rix,
692 1.1 dyoung 0,0));
693 1.1 dyoung }
694 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s\n", "");
695 1.1 dyoung
696 1.1 dyoung /* set the visible bit-rate to the lowest one available */
697 1.1 dyoung ni->ni_txrate = 0;
698 1.1 dyoung sn->num_rates = ni->ni_rates.rs_nrates;
699 1.1 dyoung
700 1.1 dyoung for (y = 0; y < NUM_PACKET_SIZE_BINS; y++) {
701 1.1 dyoung int size = bin_to_size(y);
702 1.8 dyoung int ndx = 0;
703 1.1 dyoung sn->packets_sent[y] = 0;
704 1.1 dyoung sn->current_sample_ndx[y] = -1;
705 1.1 dyoung sn->last_sample_ndx[y] = 0;
706 1.1 dyoung
707 1.1 dyoung for (x = 0; x < ni->ni_rates.rs_nrates; x++) {
708 1.1 dyoung sn->stats[y][x].successive_failures = 0;
709 1.1 dyoung sn->stats[y][x].tries = 0;
710 1.1 dyoung sn->stats[y][x].total_packets = 0;
711 1.1 dyoung sn->stats[y][x].packets_acked = 0;
712 1.1 dyoung sn->stats[y][x].last_tx = 0;
713 1.1 dyoung
714 1.1 dyoung sn->stats[y][x].perfect_tx_time =
715 1.1 dyoung calc_usecs_unicast_packet(sc, size,
716 1.1 dyoung sn->rates[x].rix,
717 1.1 dyoung 0, 0);
718 1.1 dyoung sn->stats[y][x].average_tx_time = sn->stats[y][x].perfect_tx_time;
719 1.1 dyoung }
720 1.8 dyoung
721 1.8 dyoung /* set the initial rate */
722 1.8 dyoung for (ndx = sn->num_rates-1; ndx > 0; ndx--) {
723 1.8 dyoung if (sn->rates[ndx].rate <= 72) {
724 1.8 dyoung break;
725 1.8 dyoung }
726 1.8 dyoung }
727 1.8 dyoung sn->current_rate[y] = ndx;
728 1.1 dyoung }
729 1.8 dyoung
730 1.8 dyoung DPRINTF(sc, "%s: %s %d rates %d%sMbps (%dus)- %d%sMbps (%dus)\n",
731 1.8 dyoung __func__, ether_sprintf(ni->ni_macaddr),
732 1.8 dyoung sn->num_rates,
733 1.8 dyoung sn->rates[0].rate/2, sn->rates[0].rate % 0x1 ? ".5" : "",
734 1.8 dyoung sn->stats[1][0].perfect_tx_time,
735 1.8 dyoung sn->rates[sn->num_rates-1].rate/2,
736 1.8 dyoung sn->rates[sn->num_rates-1].rate % 0x1 ? ".5" : "",
737 1.8 dyoung sn->stats[1][sn->num_rates-1].perfect_tx_time
738 1.8 dyoung );
739 1.8 dyoung
740 1.8 dyoung ni->ni_txrate = sn->current_rate[0];
741 1.1 dyoung #undef RATE
742 1.1 dyoung }
743 1.1 dyoung
744 1.1 dyoung static void
745 1.1 dyoung rate_cb(void *arg, struct ieee80211_node *ni)
746 1.1 dyoung {
747 1.1 dyoung struct ath_softc *sc = arg;
748 1.1 dyoung
749 1.1 dyoung ath_rate_newassoc(sc, ATH_NODE(ni), 1);
750 1.1 dyoung }
751 1.1 dyoung
752 1.1 dyoung /*
753 1.1 dyoung * Reset the rate control state for each 802.11 state transition.
754 1.1 dyoung */
755 1.1 dyoung void
756 1.1 dyoung ath_rate_newstate(struct ath_softc *sc, enum ieee80211_state state)
757 1.1 dyoung {
758 1.1 dyoung struct ieee80211com *ic = &sc->sc_ic;
759 1.1 dyoung
760 1.1 dyoung if (state == IEEE80211_S_RUN) {
761 1.1 dyoung if (ic->ic_opmode != IEEE80211_M_STA) {
762 1.1 dyoung /*
763 1.1 dyoung * Sync rates for associated stations and neighbors.
764 1.1 dyoung */
765 1.1 dyoung ieee80211_iterate_nodes(&ic->ic_sta, rate_cb, sc);
766 1.1 dyoung }
767 1.1 dyoung ath_rate_newassoc(sc, ATH_NODE(ic->ic_bss), 1);
768 1.1 dyoung }
769 1.1 dyoung }
770 1.1 dyoung
771 1.1 dyoung static void
772 1.1 dyoung ath_rate_sysctlattach(struct ath_softc *sc, struct sample_softc *osc)
773 1.1 dyoung {
774 1.3 dyoung int rc;
775 1.3 dyoung struct sysctllog **log = &sc->sc_sysctllog;
776 1.3 dyoung const struct sysctlnode *cnode, *rnode;
777 1.3 dyoung
778 1.16 joerg if ((rnode = ath_sysctl_instance(device_xname(sc->sc_dev), log)) == NULL)
779 1.3 dyoung return;
780 1.1 dyoung
781 1.1 dyoung /* XXX bounds check [0..100] */
782 1.3 dyoung if ((rc = SYSCTL_PFX_INT(osc->ath_, CTLFLAG_READWRITE, smoothing_rate,
783 1.3 dyoung "rate control: retry threshold to credit rate raise (%%)")) != 0)
784 1.3 dyoung goto err;
785 1.3 dyoung
786 1.1 dyoung /* XXX bounds check [2..100] */
787 1.3 dyoung if ((rc = SYSCTL_PFX_INT(osc->ath_, CTLFLAG_READWRITE, sample_rate,
788 1.3 dyoung "rate control: # good periods before raising rate")) != 0)
789 1.3 dyoung goto err;
790 1.3 dyoung
791 1.3 dyoung return;
792 1.3 dyoung err:
793 1.3 dyoung printf("%s: sysctl_createv failed, rc = %d\n", __func__, rc);
794 1.1 dyoung }
795 1.1 dyoung
796 1.1 dyoung struct ath_ratectrl *
797 1.1 dyoung ath_rate_attach(struct ath_softc *sc)
798 1.1 dyoung {
799 1.1 dyoung struct sample_softc *osc;
800 1.1 dyoung
801 1.1 dyoung DPRINTF(sc, "%s:\n", __func__);
802 1.1 dyoung osc = malloc(sizeof(struct sample_softc), M_DEVBUF, M_NOWAIT|M_ZERO);
803 1.1 dyoung if (osc == NULL)
804 1.1 dyoung return NULL;
805 1.1 dyoung osc->arc.arc_space = sizeof(struct sample_node);
806 1.1 dyoung osc->ath_smoothing_rate = 95; /* ewma percentage (out of 100) */
807 1.1 dyoung osc->ath_sample_rate = 10; /* send a different bit-rate 1/X packets */
808 1.1 dyoung ath_rate_sysctlattach(sc, osc);
809 1.1 dyoung return &osc->arc;
810 1.1 dyoung }
811 1.1 dyoung
812 1.1 dyoung void
813 1.1 dyoung ath_rate_detach(struct ath_ratectrl *arc)
814 1.1 dyoung {
815 1.1 dyoung struct sample_softc *osc = (struct sample_softc *) arc;
816 1.1 dyoung
817 1.1 dyoung free(osc, M_DEVBUF);
818 1.1 dyoung }
819